De desinformatie games

Je veilige (experimenteer- en ervaar)omgeving voor de spelen en uitdagingen in verband met desinformatie!

Case study: Chemtrails: science fiction of een echt gevaar?

Deze casestudy is bedoeld om de studenten bewust te maken van de verschillende aspecten van de opbouw en verspreiding van desinformatie. Ze moeten uitzoeken of een van de meest bekende samenzweringstheorieën, namelijk die van de chemtrails, al dan niet waar is. Bij het zoeken naar informatie zullen ze zowel gegevens vinden die bevestigen dat chemtrails bestaan, als gegevens die het tegendeel beweren, en dat in verschillende vormen: wetenschappelijke onderbouwde beweringen ter bevestiging of ontkenning van de complottheorie, sociale media met berichten van voor- en tegenstanders, informatie met commerciële bedoelingen, religieuze teksten...

Chemtrails:

science fiction of een echt gevaar?

Aanbevolen voor: Hogeschool- en universiteitsstudenten (wetenschappen-technologie)

Beschikbare bouwstenen: 3

Tags: environment, pollution, conspiracy theories

Bij deze een aantal nuttige tips en adviezen van de De Facto-medewerkers die de case studies hebben ontwikkeld en bewerkt:
 
Moeilijkheidsgraad

Alle case studies zijn ontworpen voor leerlingen in de 3de graad secundair onderwijs, het hoger onderwijs en het volwassenenonderwijs.

Bronnen

Elke bouwsteen van gelijk welke case study biedt een waaier aan verschillende bronnen aan, de moeilijkheidsgraad kan aangepast worden door:

  • de bronnen te controleren en de moeilijkste teksten (bv. wetenschappelijke artikelen) te vervangen door bronnen met toegankelijker taalgebruik zoals in video's of in populaire blogs;
  • het aantal bronnen waarmee gewerkt moet worden, te beperken;
  • de leerlingen toe te staan zelf op zoek te gaan naar geschikte bronnen.

    Grootte van de groep
Voel je vrij om de grootte van de groep en/of de lesmethode aan te passen om de case studie af te stemmen op de specieke noden van je leerlingen.
Taalversies
De case studies van De Facto zijn tot stand gekomen door een internationale samenwerking. Je zal merken dat de bronnen in de verschillende talen soms aanzienlijk van elkaar verschillen. Aangezien Engels de gemeenschappelijke taal vormt voor het team, is deze versie van de case study het meest volledig en actueel. Vergelijk de bronnen in je eigen taal eens met de bronnen van de basisversie wanneer je een onderwerp wil behandelen in de klas. Voel je vrij om bronnen en lesmethodes te combineren!
Hulpmiddelen
Kijk op de pagina van De Facto die gewijd is aan digitale hulpmiddelen. Deze kunnen een leerkracht helpen om doeltreffender met de case studies te werken. Het gebruik van ICT-tools kan een les over desinformatie praktischer en boeiender maken voor de leerlingen.
Tips voor docenten

Bouwsteen 1. Wat zijn chemtrails - samenzweringstheorie en feiten

Condensatiestrepen van vliegtuigen worden door de samenzweringstheorie beschreven als chemtrails, zeker als ze een speciaal (geometrisch) patroon vertonen in de lucht. In dat geval zijn het volgens de samenzweringstheorie van de chemtrails een net van chemische stoffen, die de lucht die we inademen vergiftigen. In dit deel van de casestudy bekijken we de wetenschappelijke achtergrond over hoe deze condensatiesporen en de ideeën errond worden gevormd. We bekijken ook in welke mate chemtrails verward worden met de techniek van 'cloud seeding', die gebruikt wordt om regenval te stimuleren.

Voorgestelde bronnen

1. Waaruit bestaan chemtrails? 
https://www.scientificamerican.com/article/what-are-chemtrails-made-of/ [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]

2. "Op gegevens gebaseerde bewijzen van deskundigen tegen het bestaan van een geheim, grootschalig programma voor het verspreiden van chemicaliën in de atmosfeer"
https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/11/8/084011/pdf [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]

3. Chemtrail
https://www.psiram.com/en/index.php/Chemtrail Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]

4. "Chemtrail" - samenzweringstheoretici: De mensen die denken dat de overheid controle heeft over de weer
https://www.bbc.com/news/blogs-trending-42195511 [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]

5. De radionele Wiki - Chemtrails
https://rationalwiki.org/wiki/Chemtrails [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]

6. Wikipedia - Cloud Seeding
https://en.wikipedia.org/wiki/Cloud_seeding [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]

Video

1. Chemtrails: Samenzwering of feit?

Beeld

Eindtermen

De leerdoelen geven de vaardigheden weer die de leerling verondersteld wordt te ontwikkelen na het volgen van dit opleidingsonderdeel:

1. Het ontstaan van chemtrails begrijpen
2. De oorsprong van de chemtrail-samenzweringstheorie begrijpen.
3. De betekenis van de belangrijkste termen met betrekking tot chemtrails begrijpen: desinformatie, samenzweringstheorie, geo-engineering, enz.
4. Het concept van "cloud seeding" begrijpen
5. Verschil tussen "cloud seeding" en chemtrail samenzweringstheorieën kunnen uitleggen
6. De belangrijkste argumenten ten gunste van de complottheorie te begrijpen
7. De desinformatietypes die in voor dit specifieke onderwerp worden gebruikt kunnen aangeven.
8. Een onderscheid kunnen maken tussen ondeskundige en deskundige kennis en informatie die nodig is om verschillende argumenten te beoordelen

Voorgestelde lesmethoden

> Vorm meningen en formuleer argumenten (Systemische causaliteit, Gemotiveerde Cognitie, Frames en framing)
> Discussie (Frames en Framing)
> Bron- en factchecking toepassen op een set van middelen (Systemische causaliteit)
> Heroverwegen en reflectie (Frames en kadrering)
> Brainstormen, mindmapping (Systemische causaliteit, Gemotiveerde Cognitie)

Voorgestelde leeractiviteiten

Duur: 1 uur (lesuur)

> Wees overtuigend in je inleiding; probeer een zeer scherpe en logische redenering te ontwikkelen om studenten ervan te overtuigen dat chemtrails inderdaad een samenzwering kunnen zijn.

> Kies materialen met een zo eenvoudig en objectieve mogelijke stijl: begin met het gebruik van bronnen 1, 4 en 8 om zowel de wetenschap als de technologie met betrekking tot het onderwerp te introduceren. Dan laat je bron 3 zien om de twijfel te zaaien en te verwijzen naar het verslag dat in bron 2 staat. De overige bronnen zijn vrij door de studenten te gebruiken als uitgangspunt voor hun zoekopdrachten.

> Splits de studenten op in groepen: indien mogelijk vermijd je daarbij om studenten samen te zetten waarvan je vermoedt dat ze teveel impact hebben op elkaar.

> Maak de groepjes niet te groot, zodat je er zeker van kan zijn dat iedereen de kans krijgt om een bijdrage kan leveren.

> Laat ook groepen toe die allen dezelfde opvatting hebben.

> Terwijl de studenten in groep werken, kunnen zij zelf ook beslissen om 2 subgroepen te maken die elk hun mening onderzoeken en proberen te bewijzen. Allen doen factchecking metbehulp van hetzelfde materiaal als de docent, ze gebruiken verder ook hun voorkennis over chemie/fysica, hun studieboeken en het internet.

> Elke groep zal tot een eenduidige uitleg moeten komen over hun standpunt over chemtails, namelijk of ze er als groep al dan niet in geloven en waarom.

> Een korte afsluitingsdiscussie sluit dit deel van de casestudy af, gevolgd door een samenvatting van de docent.

De Facto pijlers

Introduceer de bouwsteen (Systemische causaliteit)
Teamwork en groepsdiscussie (Systemische causaliteit, Gemotiveerde Cognitie, Frames en framing)
Het zoeken naar informatie, en diversifieer informatiebronnen (Systemische causaliteit, Gemotiveerde Cognitie, Frames en framing)

Waarschuwing

Je hebt een onderwerp geselecteerd uit de "desinformatie Game" zone. Houd er rekening mee dat hier desinformatie, links en bronnen worden gebruikt die foutieve informatie kunnen bevatten. We doen dit om je te uit te dagen en te ondersteunen bij het ontwikkelen van vaardigheden om informatie te beoordelen en desinformatie te detecteren. Om dit doel te bereiken wordt niet aangegeven of de gebruikte informatie waar of vals is.