De desinformatie games
Je veilige (experimenteer- en ervaar)omgeving voor de spelen en uitdagingen in verband met desinformatie.
Case study: Kerncentrales
Wat te denken over kernenergie? Welke rol speelt kernenergie in het kader van de klimaatverandering? Hoe ziet de toekomst van kerncentrales eruit? Na de ramp in Tsjernobyl in 1986 begonnen kerncentrales, als een manier om elektriciteit op te wekken, aan populariteit in te boeten. Het falen van de reactor van de centrale in het Japanse Fukushima (2011) bevestigde het onveiligheidsgevoel en zorgde ervoor dat kernenergie in het gedrang kwam. In landen waar kernenergie een belangrijke rol speelt, zijn de wereldleiders maar ook de publieke opinie verdeeld over dit onderwerp. Kerncentrales roepen veel vragen op. Hun werking en de schrik voor een ramp zijn een voedingsbodem voor nepnieuws. Dergelijke desinformatie creëert een klimaat van angst, dreiging en sociale weerstand.
Aanbevolen voor: Secundair onderwijs, 16+ Hoger en Universitair onderwijs, Volwasseneneducatie
Tags: nuclear energy, environment safety, cost of energy, sustainable energy
Bouwsteen 3. Hoe veilig is een kerncentrale?
Het verwoestende beeld van de 2 atoombommen, het aantal slachtoffers en de ellende die het met zich meebracht is op ons netvlies gebrand. Niemand wil dit meemaken! Werkt een kernreactor op dezelfde manier als een atoombom? Is een kernreactor even gevaarlijk? En hoe veilig zijn we bij een (natuur)ramp? Denk maar aan de schade berokkend door Tsjernobyl en Fukushima. Bijna iedereen is hier bang van. Het doel van terroristen is zoveel mogelijk mensen treffen en schrik aanjagen, een kerncentrale is dus een ideaal doelwit. Hoe groot is de kans dat een dergelijke terroristische aanval succesvol is? In deze bouwsteen gaan de leerlingen op zoek naar de feiten en de misleidende informatie over dit onderwerp.
Voorgestelde bronnen
1. Werking van een kerncentrale
https://www.nucleairforum.be/thema/kerntechnologie-voor-dummies/hoe-werkt-een-kerncentrale [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
2. Overzicht van kernrampen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Kernramp [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
Een veel uitgebreidere lijst van kernrampen/kernongelukken op de Engelse Wikipedia
https://en.wikipedia.org/wiki/Lists_of_nuclear_disasters_and_radioactive_incidents [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
3. De link tussen kernenergie en kernwapens
https://www.laka.org/info/factsheet_9.pdf [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
https://nonukes.nl/van-kernreactor-tot-kernbom/ [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
4. Tsernobyl: de feiten
https://www.nucleairforum.be/thema/veiligheid-als-prioriteit/tsjernobyl-de-feiten [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
https://www.greenpeace.org/belgium/nl/story/1375/15-dingen-over-tsjernobyl-die-je-nog-niet-wist/ [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
5. Veiligheid Belgische kerncentrales, Tsjernobyl was een eye-opener
https://fanc.fgov.be/nl/nieuws/fanc-staat-stil-bij-herdenking-kernongeval-tsjernobyl [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
6. In het geval van
https://www.sckcen.be/nl/expertises/veiligheid/crisisbeheersing [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
7. Jodiumpillen ter preventie van een kernramp
https://www.demorgen.be/meningen/jodiumpillen-tegen-de-angst~b8cbd37e/ [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
8.Communicatie bij kernramp van Tsjernobyl
https://www.demorgen.be/tech-wetenschap/het-gevaarlijkste-weerpraatje-uit-de-vaderlandse-geschiedenis~ba56002b/ [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
9. Kerncentrales makkelijk doelwit voor terroristen?
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20171010_03123035 [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
https://greenwire-be.greenpeace.org/group/greenpeace-greenwire-belgium/topic/actie-greenpeace-superman-drone-crasht-tegen-franse [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
https://www.demorgen.be/tech-wetenschap/belgische-kerncentrales-zijn-makkelijk-doelwit-voor-hackers~b4d39695/ [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
10. NTI- index voor België
https://ntiindex.org/data-results/countryprofiles/theftwith/belgium [Indien de link niet werkt, open je hem via het webarchief]
Blogs
1. ”Pro-Nuclear Power …”
https://nuclearstreet.com/pro_nuclear_power_blogs/b [Open from webarchive if link broken/inactive]
2. „Need to talk about nuclear energy”
https://about.bnef.com/blog/liebreich-need-talk-nuclear-power/ [Open from webarchive if link broken/inactive]
MEMES
Videos
1.Lieven Scheire over de werking van een atoombom en een kerncentrale, de 2 fragementen vormen 1 geheel
2. Fukushima, terug naar de Kerncentrale
3. NVA over veiligheid kerncentrales
4.Veiligheid Belgische kerncentrales
5. Klokkeluider over veiligheid kerncentrales
Eindtermen
De leerdoelen geven de vaardigheden weer die de leerling verondersteld wordt te ontwikkelen na het volgen van dit opleidingsonderdeel
1. De leerling bestudeert de beveiligingssystemen van de kerncentrales.
2. De leerling zal in staat zijn om veiligheidskwesties te bespreken die verband houden met kernenergie.
3. De leerling zal in staat zijn om argumenten te vormen en begrip te tonen voor argumenten die niet stroken met zijn/haar gedachtegoed.
4. De leerling is in staat om te begrijpen en voorbeelden te geven van hoe gemotiveerde cognitie de meningen en de aard van denkkaders beïnvloedt.
5. De leerling is in staat om vooroordelen in teksten en video's te herkennen.
Voorgestelde lesmethoden
> Informatie zoeken
> Vergelijken van informatie
> Zelfreflectie
> Argumenten formuleren
> In groep leren werken
> Betrouwbaarheid van bronnen achterhalen
> Debatteren
> Eigen bevindingen verwoorden
Voorgestelde leeractiviteiten
> Introduceer het globale perspectief van het debat aan het begin van de sessie. Het is belangrijk dat de leerlingen de complexiteit van dit mondiale thema begrijpen: de voor- en nadelen ervan, het productieproces, de impact op het milieu en de kosten. Start met tekst #1 voor een algemeen beeld.
> Veiligheid is een breed thema dus verdeel de klas in 2X 3 groepen, naargelang hun interesse: kernwapens, kernrampen en terroristische dreiging. Het is interessant om voor elk onderdeel 2 groepen de bronnen te laten bestuderen en nadien hun bevindingen met elkaar af te toetsen.
> Voor ze aan de bronnenstudie beginnen, leg je aan de hand van de Eggshell methode uit hoe ze betrouwbare bronnen kunnen ontdekken. Laat hen ook feiten controleren.
> Geef hen per groep de door jouw geselecteerde bronnen uit de lijst of geef hen de volledige lijst en laat hen zelf beslissen welke bronnen ze nodig hebben. Elke groep neemt notities van de belangrijkste bevindingen en komen tot een standpunt i.v.m. de veiligheid van kerncentrales.
> Zet vervolgens de groepen met hetzelfde thema bij elkaar om te verifiëren of ze tot hetzelfde standpunt zijn gekomen. Laat hen hier, indien nodig, over discussiëren.
> Laat de volledige klasgroep samenkomen en per thema hun argumenten presenteren aan de rest. Geef hen de opdracht om tijdens de presentaties van de anderen te letten op argumenten die gebaseerd zijn op feiten en op meningen. Welke argumenten hebben het meeste impact?
Kunnen ze tot een algemeen besluit komen over de veiligheid van kerncentrales?
> Bespreek de mogelijke implicaties van mis- en desinformatie voor dit wereldwijde debat.
De Facto pijlers
Link aan FRAMES en DENKKADERS: besteed aandacht aan wie de informatie verstrekt over kernenergie: wetenschappers, politici, NGO's, economisten, ... Hou rekening met hun denkkader! In een krantenartikel komen vaak verschillende spelers aan het woord, perfect dus om te vergelijken.
Link aan GEMOTIVEERDE COGNITIE: leg uit wat gemotiveerde cognitie is en geef voorbeelden aan de hand van de zojuist voltooide activiteit (bv. het vertrouwen in bepaalde bronnen, beïnvloed worden door...). Verwijs naar de websites met mogelijke gevallen van gemotiveerde cognitie.
Link aan FRAMING DOOR OVEREENKOMSTEN EN ACCENTEN: denk hierbij aan de aandacht die besteed wordt aan Tsjernobyl en Fukushima.
Link aan SYSTEMISCHE CAUSALITEIT: waarom is het zo moeilijk om een antwoord te formuleren op de vraag 'Hoe veilig is een kerncentrale?'
Bijkomend online werkmateriaal
Toegang tot internet en sociale media
De Facto materiaal
Waarschuwing
Je hebt een onderwerp geselecteerd uit de "desinformatie Game" zone. Houd er rekening mee dat hier desinformatie, links en bronnen worden gebruikt die foutieve informatie kunnen bevatten We doen dit om je te uit te dagen en te ondersteunen bij het ontwikkelen van vaardigheden om informatie te beoordelen en desinformatie te detecteren. Om dit doel te bereiken wordt niet aangegeven of de gebruikte informatie waar of vals is.