IO1-F. Model Eggshell: ustalenie wiarygodności informacji

W naszych poszukiwaniach i skupieniu się na pragmatyzmie stworzono następujący model do analizy i oceny wiarygodności informacji. Uważamy go za prekursora odpowiedniej weryfikacji treści i weryfikacji źródła, i stosujemy go adekwatnie do zrównoważonego podejścia krytycznego do informacji, które uwzględnia również czas i wysiłek wymagane do pełnej i dokładnej weryfikacji. Na płaszczyźnie pragmatycznej elementy modelu są skonstruowane tak, aby umożliwić kompleksowe i niezawodne, a przy tym szybkie sprawdzanie kluczowych elementów informacji i nośnika.

Model Eggshell: strukturalne podejście do informacji

Z. ZAWARTOŚĆ

Nagłówek, Aktualność, Treść, Medium

S. STRUKTURA

Autor, Tekst, Metryka, Źródło

Z1. ZAWARTOŚĆ - NAGŁÓWEK

Sensacja lub strach, niepewność, oszustwo

Nagłówek jest często tą częścią informacji, która przyciąga natychmiastową uwagę. Krytyczne spojrzenie na nagłówek z perspektywy treści obejmowałoby rozważenie, czy został sformułowany w celu wywołania strachu, niepewności lub oszustwa (czasami określane, jako FUD). Innym sposobem może być ocena, czy nagłówek ma na celu sprowokowanie natychmiastowego działania, ma sensacyjny charakter, przekazuje bezstronne informacje lub wyraźne uprzedzenia czy gra na emocjach.

* Kwestie dotyczące struktury nagłówka lub pisania go w całości przy użyciu caps locka zostały omówione w S2. Struktura-Tekst.

S1. STRUKTURA - AUTOR

Imię, nick, awatar

Część informacji, niezależnie od nośnika, w której znajduje się nazwisko autora, pseudonim używany w mediach społecznościowych, zdjęcie profilowe/awatar, status użytkownika itp., jest ważnym elementem do przeanalizowania podczas próby sprawdzenia poprawności tej informacji. Dziwna lub oszukana/wprowadzająca w błąd pisownia elementów związanych z autorem jest pierwszym ostrzeżeniem o możliwej dezinformacji. Profilowe zdjęcia/awatary, które nie reprezentują autora, podszywają się pod innych, używają oficjalnych logo, nazw itp. bez powiązania z nimi, lub które w jakiś inny sposób nie są zgodne z medium/nośnikiem, to kolejna zapalająca się czerwona lampka.

Z2. ZAWARTOŚĆ - AKTUALNOŚĆ

Data, potencjał zombie, potencjał trybu huśtawki

Wiek informacji może być dość odkrywczym elementem: czy data jest w ogóle wskazana, czy rzeczywiście jest aktualna/powstała niedawno, czy data odpowiada aktualnością tematowi przyjętemu przez tytuł, czy istnieje wyraźny związek między datą a faktami/zdarzeniami, które są przedmiotem informacji. Informacje, które mają tendencję do utrzymywania się, lub pojawiają się, co jakiś czas, udając, że są wiadomościami, muszą być dokładnie rozważone. Istnieje znaczna szansa, że takie informacje mogą być mylące, a nie ostateczne, ponieważ najwyraźniej nie są związane z obecnym wydarzeniem, które spowodowało ich ponowne pojawienie się.

S2. STRUKTURA - TEKST

Używanie caps locka, pisownia

Zarówno badania, jak i dowody sugerują, że ludzie różnie reagują na różne struktury językowe, które są logicznie równoważne. Często wykorzystują to artykuły i formaty wiadomości w mediach społecznościowych, co prowadzi do intensywnego używania caps locka i częstego formatowania. Innym kluczowym elementem, na który warto zwrócić uwagę jest to, czy błędy w pisowni i inne błędy językowe wskazują na możliwe dysonanse z innymi elementami (autor, treść, medium).

Z3. ZAWARTOŚĆ - TREŚĆ

Spójność, fakt lub opinia, parodia, żart

Krytyczne spojrzenie na treść lub element informacji jest ważne w kształtowaniu naszego osądu. Powinniśmy zadawać pytania takie jak: czy to, co czytam (widzę, słyszę) jest spójne w całym tekście (wideo), czy jest zgodne z wcześniejszym wzorcem zachowania/myślenia/pisania autora, czy jest spójne i skoordynowane z faktami i danymi, które są dostępne?

Ważne jest, abyśmy byli w stanie stwierdzić, czy treść dotyczy faktów czy opinii, i czy jest to wyjaśnione przez autora. Czy autor informacji jest specjalistą w tym temacie? Czy ma historię wydawania stronniczych opinii?

Nieco trudniejszą oceną byłoby stwierdzenie, czy treść jest pisana na serio, czy jest to parodia/żart. Nierzadko ludzie źle odczytują parodię i rozpowszechniają ją, podnosząc ją do rangi faktu. Dobrym pytaniem dotyczącym całej treści byłoby: kto jest zainteresowany opublikowaniem tego i czy zainteresowanie to uniemożliwia wykluczenie motywów manipulacyjnych.

S3. STRUKTURA - METRYKA

Polubienia, udostępnienia, komentarze, zasięg

Fałszywe i kłamliwe informacje są często prezentowane w typach informacji i formach, które są popularne lub znane użytkownikowi, np. tweet, post na Facebooku lub Instagramie. Fałszywe informacje i wprowadzająca w błąd reklama często uzyskują dużą liczbę polubień/ udostępnień/komentarzy/obserwujących, a nawet generują fałszywe komentarze, które nie funkcjonują w normlany sposób (np. komentarze wyglądające jak komentarze na Facebooku nieklikalne/niepowiązane z żadnym profilem, z wyraźną dominacją pozytywnej oceny z niedającym się znaleźć linkiem do osób je umieszczających.) Wysokie wartości metryk nie są wskaźnikiem zwiększonego prawdopodobieństwa, że informacje nie będą prawdziwe, jednak wiele wprowadzających w błąd treści koncentruje się na wysokich liczbach, ponieważ ludzie są bardziej skłonni zaakceptować coś, jako prawdziwe, gdy wygląda to na już zaakceptowane, wspierane lub udostępnione przez wielu innych ludzi.

Z4. ZAWARTOŚĆ - MEDIUM

Przekręt/fałszywe medium, trafność obrazów

Istnieje wiele przykładów oszustw w postaci stron internetowych lub pojedynczych informacji (postów, e-maili, artykułów, komentarzy, recenzji produktów). Wiele z nich jest łatwo rozpoznawalnych dzięki brakującym funkcjom w miejscach, w których można by się było ich spodziewać: nieklikalne linki, niefunkcjonalne menu, wykorzystane zdjęcie tekstu zamiast tekstu, naśladujące innych i wprowadzające w błąd profile mediów społecznościowych, komentarze, wątki, posty. Oszustwa e-mailowe, w których otrzymujesz informacje o wygraniu wspaniałej nagrody lub otrzymaniu spadku, to tylko niektóre z wielu przykładów. To samo dotyczy komunikacji wysyłanej rzekomo przez banki, organy podatkowe, głównych dostawców usług kurierskich itp., próbujących namówić użytkownika do określonego działania.

Obrazy (nieruchome i wideo) należą do kluczowych elementów, na których skupiają się wszelkie metod wykrywania błędów i dezinformacji i bardzo dobrze, że tak się dzieje. Obrazy mają dużą moc i mają silny oraz trwały wpływ na ludzi. Trafność (w tym aktualność) zdjęć w związku z daną tezą może wahać się od pełnej (obraz przedstawiający działanie) do poszlakowej (potencjalnie potwierdzający tezę, ale nie bezpośrednio), do ilustracyjnej (obraz neutralny w odniesieniu do poparcia tezy, może przedstawiać osobę, budynek, produkt), do w pełni niezwiązanej (zdjęcie w ogóle nieistotne dla konkretnego twierdzenia, ale wykorzystane do pozostawienia silnych emocji lub wywołania działania - np. zdjęcie zakrwawionego noża skierowanego na dziecko w artykule o zaginionym dziecku). Ale trafność nie jest jedynym wskaźnikiem. Obrazy mogą być rzeczywiste, bez żadnej interwencji, mogą być zmieniane (np. w celu zilustrowania parodii) lub być całkowicie przetworzone (manipulowane w sposób wprowadzający w błąd). Szybko pojawiające i rozwijające się technologie pozwalają komputerom generować obrazy z tekstu, które są całkowicie sfabrykowane, chociaż mogą spełniać kryterium trafności.

S4. STRUKTURA - ŹRÓDŁO

Przejrzystość, URL

Źródło jest równie ważne jak fakty, jeśli chodzi o sprawdzenie informacji. Czy źródło jest wyraźnie wymienione? Czy można zidentyfikować jego pochodzenie (czy istnieje odniesienie do oryginalnego źródła lub link do oryginalnego materiału)? Fałszywe informacje są zwykle skonstruowane w sposób, który sugeruje, że ktoś coś powiedział/zrobił, ale nie oferuje dowodu na to, który można sprawdzić. Dostępne adresy URL są ważnym wskaźnikiem w ogólnej ocenie: czy należą one do oficjalnej organizacji/instytucji, czy naśladują ściśle imię osoby, firmy lub mediów, czy działają, czy wskazują na konkretny dowód/źródło, czy jest to tylko ogólny link do strony głównej? Czy adres URL z dowodem/źródłem należy do osoby lub podmiotu, który ma być źródłem informacji (np. krajowy/publiczny urząd statystyczny), czy też jest to adres URL strony trzeciej? Zasadą jest, że najbardziej wiarygodne treści zawierają linki do pierwotnego źródła, mniej wiarygodne linki do pośredników/nieokreślonych raportów a nierzetelne treści nie odsyłają do żadnych dowodów.

Model Eggshell do analizy informacji w celu ustalenia wiarygodności

Model Eggshell jest obecnie naszą wstępną propozycją podejścia analitycznego do informacji w celu ustalenia ich wiarygodności. Model ten odzwierciedla nasze obecne zrozumienie struktury (S) i elementów zawartości (Z) informacji.

Model Eggshell: pytania praktyczne

Pytania, które mogą pomóc w ustaleniu wiarygodności informacji, podzielone są na dwie główne kategorie modelu, a następnie podzielone na kolejne elementy. Uważamy tę listę za punkt wyjścia, a zatwierdzenie ogólnego podejścia przez partnerów projektu De Facto uruchomi dalsze prace nad nią.

Z. ZAWARTOŚĆ

Aspekty związane z zawartością koncentrują się na treści, jej semantyce, stylu i rzekomym znaczeniu/odczuwanym przekazie, stosowności i trafności używanego medium/nośnika, wewnętrznej spójności komunikatu.

S. STRUKTURA

Aspekty strukturalne odnoszą się do parametrów technicznych i nie są bezpośrednio związane z informacjami lub ich znaczeniem przekazywanym dalej przez wybrany nośnik.

Z1. ZAWAROŚĆ - NAGŁÓWEK
  1. Czy tytuł/nagłówek wiadomości wzbudza sensację?
  2. Czy tytuł/nagłówek wywołuje strach lub niepewność?
  3. Czy tytuł/nagłówek nakłania/zachęca czytelników do działania?
S1. STRUKTURA-AUTOR
  1. Kto jest autorem oryginalnego posta/informacji?
  2. Kto publikuje/publikuje ponownie/udostępnia?
  3. Istnieje jeden autor/wątek czy wielu autorów/wiele wątków?
  4. Czy wpis pasuje do zwykłej zawartości profilu autora? Czy jest spójny z innymi postami autora?
  5. Czy autor jest wyraźnie oznaczony?
  6. Czy nazwa użytkownika/nick/pseudonim zostały zweryfikowane?
  7. Czy nazwa użytkownika/nick/pseudonim jest podobny, ale nie dokładnie taki sam, jak ten, którym posługiwała się oryginalna osoba/organizacja, którą użytkownik udaje, że reprezentuje?
Z2. ZAWARTOŚĆ- AKTUALNOŚĆ
  1. Czy publikacja jest datowana i czy teza lub oświadczenie odnosi się do wydarzenia o określonej dacie?
  2. Jeśli informacje dotyczą danych, czy znany/wspomniany jest okres, dla którego dane te są rzekomo ważne?
S2. STRUKTURA-TEKST
  1. Czy w tekście znajduje się wiele błędów ortograficznych lub dziwna gramatyka, struktura tekstu i układ tekstu?
  2. Czy tekst wygląda tak, jakby został stworzony przez zautomatyzowane narzędzie, a nie przez człowieka?
  3. Czy to możliwe, że tekst został przepuszczony przez program do tłumaczenia?
Z3. ZAWARTOŚĆ - TREŚĆ
  1. Czy post dotyczy ideologii?
  2. Czy post dotyczy wysoce kontrowersyjnego tematu (religii, polityki, rasy, pochodzenia etnicznego)?
  3. Czy post wywołuje strach, niepewność lub wątpliwości?
  4. Czy post zawiera obraz, do którego tekst rości sobie prawo lub sugeruje możliwość takiego roszczenia?
  5. 5. Czy post dotyczy faktów czy opinii?
  6. Czy post dotyczy wyników ankiet i sondaży, tj. wyników liczbowych, które z definicji nie są precyzyjne?
  7. Czy jest możliwe, aby post/informacja były żartem?
  8. Czy publikacja zawiera prawidłowy link URL, który potwierdza jej treść?
  9. Czy znajdujesz potwierdzenie treści w innych mediach?
  10. Jeśli post odnosi się do rzekomego oświadczenia konkretnej osoby, to czy sugerowane oświadczenie odpowiada zwykłemu stylowi i myśleniu/mówieniu/pisaniu tej osoby?
  11. Jeśli informacja dotyczy danych, czy źródło tych danych jest znane i wspomniane?
S3. STRUKTURA - METRYKA
  1. Jaka jest liczba udostępnień/polubień/komentarzy?
  2. Jak długi jest wątek (np. Twitter)?
  3. Czy uważasz, że autor/osoba udostępniająca sprawdził/a fakty/domniemane fakty przed przekazaniem informacji Tobie/innym osobom?
  4. Jeśli wpis udostępnia zawartość znajdującą się w oddzielnej wiadomości/nośniku, czy udostępniony post zawiera komentarz lub oświadczenie osoby udostępniającej, czy jest to puste udostępnianie?
Z4. ZAWARTOŚĆ - MEDIUM

Czy widziałeś to zdjęcie wcześniej w innym kontekście? W jakim kontekście obraz pojawia się w wynikach wyszukiwania w przeglądarce? Czy kontekst dotyczy/pasuje do informacji?

Czy są to zdjęcia lub filmy, które nie odnoszą się bezpośrednio do tez i stwierdzeń w tekście? Czy prawdopodobne jest ich usunięcie z kontekstu?

Jeśli czytasz/oceniasz informacje na stronie internetowej, czy strona jest w pełni funkcjonalna? Czy jest tam wiele nieaktywnych/ nieklikalnych elementów menu lub dużych sekcji?

S4. STRUKTURA - ŹRÓDŁO
  1. Czy adres URL jest zbliżony do autentycznego, ale nie do końca taki sam (tzn. czy adres URL naśladuje ten prawdziwy)?
  2. Jeśli czytasz/oceniasz informacje na stronie internetowej, czy strona jest w pełni funkcjonalna? Czy jest tam wiele nieaktywnych / nieklikalnych elementów menu lub dużych sekcji?
  3. Czy publikacja wspomina źródło informacji?
  4. Czy publikacja zawiera prawidłowy link do źródła?

Print Friendly, PDF & Email